دستگاه گندگی
یکی از دستگاه های مهم و لازم در کارگاههای صنایع چوب دستگاه گندگی است.در این دستگاه استاد کار فقط با تنظیم درست دستگاه باید منتظریک چوب یکدست و صاف باشد.
از این دستگاه برای یک دست کردن ضخامت چوب و همچنین برای بدست اوردن تعداد زیادی قطعات چوبی با ضخامت و عرض یکسان استفاده میشود.
کارکرد اصلی دستگاه گندگی تسطیح و نرم کردن سطح یک قطعه چوبی به نحوی است که با سطح مقابل آن موازی گردد. این دستگاه همانند اره فلکه و سه کاره در مدل های سه فاز و تک فاز موجود است که مدل های سه فاز از قدرت و سرعت بیستری برخوردار است.
انواع دستگاه گندگی
ماشین های گندگی از نظر هدایت صفحه و تنظیم آن به دو گروه تقسیم می شود:
1-ماشین های گندگی با بالابر خودکار
2-ماشین های گندگی با بالابر دستی
در ماشین گندگی اتوماتیک، صفحه ی ضخامت تنها با استفاده از دکمه به حرکت در می آید و به این طریق اندازه مورد لزوم تنظیم می گردد.
در دستگاه گندگی دستی ، صفحه ی ضخامت را با دست جا به جا و اندازه لازم را تنظیم می گردد.
ماشین های گندگی به عرض صفحه ( اندازه ی عرض دهانه ی ورودی چوب ) شناخته می شود.
- منظور از گندگی 50 ، این است که عرض صفحه و یا طول تیغه ی گندگی 50 cm است.
اجزای تشکیل دهنده دستگاه گندگی
1. بدنه : تمام قطعات روی بدنه یا شاسی از جنس چدن یا ورق آهن ضخیم ساخته می شود.
2. موتور : موتور دستگاه ، تک فاز یا سه فاز بوده و دارای قدرتی بین 3 تا 10 اسب بخار می باشد که به عرض صفحه گندگی بستگی دارد. وظیفه چرخاندن توپی های محرک و رنده به عهده موتور یا موتورهای دستگاه می باشد.
3. جک های بالابر : جهت حرکت رنده به بالا و پایین برای ارتفاع اندازه کار مورد استفاده قرار می گیرد
4. توپی فرز: توپی های رنده گندگی به طور معمول با توجه به سایز دستگاه متغییر می باشد و هرچه تعداد تیغه توپی بیشتر باشد ، کیفیت کار نهایی بیشتر می باشد. تیغه های توپی باید با سطح میز تراز گردد تا کار پرداخت را به صورت یک دست و صاف تحویل دهد.
نکتـه مهم: قطر توپی فرز باید متناسب با دور موتور انتخاب شود، زیرا رعایت نکردن این موضوع، خطراتی مانند شکستن توپی در پی خواهد داشت.
5. غلطک ها: از غلطک ها برای انجام عملیات هدایت یکنواخت به داخل دستگاه گندگی استفاده می گردد. که از سه نوع غلطک برای این کار استفاده می شود.
الف) غلطک آج دار: وظیفه ی آن، گرفتن چوب و هدایت آن به طرف تیغه می باشد. شیارهای روی این غلطک، نسبت به محور طولی آن زاویه دار بوده و به وسیله ی فنر، تحت فشار است که این فشار به چوب منتقل می شود.
ب)غلطک صاف: صاف بودن این غلطک به این دلیل است که سطح چوب را زخمی نکند. این غلطک نیز مانند غلطک آجدار به وسیله ی فنر تحت فشار است که در نتیجه همان فشار را به چوب وارد می آورد .غلطک های صاف و آجدار، هر کدام از یک طرف به چرخ زنجیرهایی متصل بوده که هم قطر هستند زیرا هر دو غلطک باید همدور نیز باشند. دلیل استفاده از زنجیر، اعمال دور مساوی به هر دو غلطک است.
ج) غلطک های صاف پایینی: وظیفه شان تسهیل انتقال چوب به طرف تیغه است. این غلطک ها، از دو طرف، داخل بلبرینگ قرار دارند با این حال از خود حرکتی نداشته و تنها در اثر فشاری که چوب به آنها وارد می آورد حرکت می کنند.
6. صفحه دستگاه: این صفحه برای بالا و پایین ضخامت کار بوده و باید همیشه مسطح و تراز باشد و سطح روی این صفحه صیقلی بوده تا کار هدایت چوب به سمت داخل را راحت تر انجام داده و چوب به صورت یکنواخت به داخل هدایت گردد.
7. حفاظ های ماشین
الف)حفاظ توپی و غلطک : مانند درپوشی بر روی تیغه و غلطک ها تعبیه شده است و از اپراتور در برابر خطرات و پرتاپ چوب و براده برداشته شده از سطح چوب محافظت می کند.
ب) حفاظ جانبی: بر روی قسمت های حرکتی دستگاه از جمله زنجیر چرخ و تسمه قرار دارد تا از ورود غبار و پوشال به جا مانده از کار ، جلوگیری کند.
ج) شانه های چوب گیر: وظیفه این قسمت از دستگاه نگه داری از چوب در برابر پرتاپ به سمت بیرون و بلند شدن چوب در هنگام عملیات رنده گیری است.
8. شاخص تنظیم ضخامت: نشانه گیری است که وظیفه تنظیم ارتفاع چوب را به عهده دارد و شاخص حرکتی کفه کار را به بالا و پایین هدایت می کند.
9. خروج پوشال: قسمتی است که به آن مکنده متصل می گردید که کار جمع آوری پوشال و غبار را بر عهده دارد.
10. زنجیرهای انتقال قدرت و نیرو: وظیفه این قسمت هدایت مساوی نیرو بین موتور و چرخ دنده حرکتی می باشد و از دو قسمت تسمه و چرخ دنده زنجیر تشکیل شده است.